Endometriozis Yerleşim Yerleri
Endometriozis odakların vücuttaki lokalizasyonuna göre de sınıflandırılmaktadır. Hastalığın etkilediği organlara göre hem semptomlar hem de hastalığın yönetimi farklılık gösterebilir.
Yüzeyel endometriozis:
Endometriozis odakları genellikle periton diye adlandırılan karın içi organları kaplayan ince zarımsı doku üzerine yerleşirler. Boyutları küçük olduğundan ultrason veya MR gibi görüntüleme yöntemleri ile tanı konulması bu tip hastalarda zordur. Genellikle ameliyat sırasında bu odaklar görülür ve çıkartılır.
Ovaryan endometriozis (endometrioma):
Endometriozis yumurtalıklara da yerleşebilir. Tek taraflı veya iki taraflı yerleşim mümkündür. Yumurtalığa yerleşen endometriozis içi yoğun sıvı ile dolu kist veya kistler oluşturur. Endometriozise çikolata kisti hastalığı denmesi bu yoğun içeriğin ameliyat sırasında kahverengi gözükmesi ve çikolatayı anımsatmasındandır. Ultrason ile en kolay tanı konan formudur. Bu kistler ameliyat ile çıkartılabilir. Ameliyat kararı kist büyüklüğü ve hastanın çocuk istemi olup olmamasına göre verilir.
Derin infiltratif endometriozis:
Endometriozisin bu ileri formunda odakların boyutu artmış olup çeşitli organları da etkilemiştir. Genelde yumurtalıklara ek olarak rektum, mesane ve bağırsaklar da etkilenmektedir. Mesanenin etkilendiği durumlarda idrarda kan (hematüri) veya idrar yaparken ağrı (dizüri) şikayetleri ortaya çıkar. Bağırsak veya rektum etkilenirse defakasyon sırasında zorluk, kabızlık veya defakasyon sırasında ağrı (diskezi) gibi şikayetler izlenebilir. Derin infiltratif endometriozis cerrahisi zorlu bir cerrahidir ve genellikle jinekoloğun yanında genel cerrah ve/veya ürologlar da ameliyata dahil olurlar.
Skar endometriozisi:
Sezaryen gibi geçirilmiş karın ameliyatlarının kesi alanlarında oluşan endometriozis tipidir. Ameliyat izlerinin olduğu bölgede şişlik ve ağrıya neden olur. Adet döneminde boyutları büyüyebilir. Aynı zamanda normal doğum sonrası açılan kesi (epizyotomi) alanında da görülebilir. Ameliyat ile bu kitlelerin alınması en sık uygulanan tedavi yöntemidir.
Torasik endometriozis sendromu:
Endometriozis odaklarının diyafram, akciğerler veya akciğer zarına yerleştiği bu tipte hastaların şikayetleri arasında göğüs ağrısı, nefes darlığı olabilir. Adet dönemine denk gelen pnömotoraks dediğimiz göğüs boşluğuna hava girmesi ve hastanın zor nefes alarak acil servise başvurmasına da neden olabilmektedir. Özellikle şiddetli semptomları olan hastalarda endometriozis odaklarının cerrahi olarak alınması gerekmektedir. Bu ameliyatlar genelde göğüs cerrahları ile beraber yapılır.
